Libera to brytyjski zespół, którego początki sięgają lat 70-tych XX w. W 1970 r. osiemnastoletni wówczas Robert Prizeman, były chórzysta, kończący naukę w Royal College of Music w dystrykcie Kensington, zaczął kierować chórem parafialnym przy kościele św. Filipa w Norbury na południu Londynu. Chór ten w przyszłości miał się stać międzynarodową instytucją, miejscem gdzie rozwijane są talenty wokalne, posiadającym wierną społeczność fanów na całym świecie, a w szczególności w krajach azjatyckich. Zespół ten ma również zaskakująco dużo powiązań z naszym krajem. Zapraszam do lektury tekstu o samym zespole, jego powiązaniach z Polską i jego najnowszej płycie „Forever”.
Przez pierwsze lata chór przy kościele św. Filipa zajmował się oprawą odbywających się w nim nabożeństw anglikańskich, więc rozwijano głównie tradycyjny religijny repertuar. Oprócz tego od wczesnych lat 80-tych chłopcy ćwiczyli bardzo różnorodny rozrywkowy repertuar. Około roku 1982 powstała wczesna wersja „Deep Peace/Gaelic Blessing”, chłopcy wykonywali także fragmenty popularnego musicalu Andrew Lloyda Webbera „Józef i cudowny płaszcz snów w technikolorze”.
Pierwszym wydarzeniem, które w pewnym sensie ukształtowało przyszłą drogę zespołu, była współpraca z popularnym piosenkarzem Salem Solo przy nagrywaniu w 1984 r. teledysku do jego piosenki „San Damiano”. Utwór ten powstał w związku z podróżą piosenkarza do franciszkańskiego klasztoru w pobliżu Asyżu we Włoszech. Wybór Sala Solo padł na Chór Chłopięcy św. Filipa, ponieważ aż trzej soliści tego chóru w ostatnich latach zyskali prestiżowy tytuł chórzysty roku w programie BBC Young Chorister of the Year. Byli to Jonathan King (1976 r.), Andrew Hopkins (1981 r.) i Vincent Penfold (1982 r.). Powstały we współpracy z nimi utwór „San Damiano” podbił listy przebojów nie tylko w Wielkiej Brytanii, ale także w innych krajach, np. w Polsce osiągnął pierwsze miejsce w zestawieniach najpopularniejszych piosenek. Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że San Solo nagrał drugą wersję teledysku „San Damiano” pierwotnie nakręconą z chłopcami z Libery. Nową wersję teledysku nakręcono w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie w 1985 r. z udziałem chłopców z warszawskiego chóru „Lutnia”.
Robert Prizeman dzięki swojej kreatywności jako dyrygent chóru, został dostrzeżony przez świat telewizji i w 1985 r. został wybrany doradcą muzycznym „Songs of Praise”, religijnego programu brytyjskiego publicznego nadawcy radio-telewizyjnego BBC. Od tego czasu młodzi śpiewacy zaczęli regularnie występować w chrześcijańskich teledyskach, świątecznych występach telewizyjnych i innych różnorodnych programach BBC.
W 1988 r. ukazała się pierwsza płyta zespołu zatytułowana „Sing For Ever” poprzedzona dwoma teledyskami – tytułowym „Sing For Ever” (1987) oraz „Adoramus” (1988). Na okładce są sfotografowani młodzi wykonawcy boso w charakterystycznych białych szatach, które w późniejszych latach staną się znakiem rozpoznawczym Libery.
Prawdziwym przełomem dla zespołu było rozpoczęcie współpracy w 1993 r. z Ianem Tilley’em. Ten utalentowany producent płytowy i muzyk pomógł w nagraniu ponad 20 albumów zespołu począwszy od wydawanych pod szyldem Anielskie głosy w latach 1993 – 1997 płyt „Angel Voices”, poprzez klasyczne albumy „Libera” (1999), „Luminosa” (2001), „Free” (2004) i „Visons” (2005), aż po najświeższe dokonania zespołu czyli albumy „If” (2021) oraz „Forever” (2023).
Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii zespołu był udział w 2016 r. w Światowych Dniach Młodzieży w Krakowie, gdzie Libera 28 lipca była jednym z głównych wykonawców podczas uroczystej liturgii w obecności papieża Franciszka. Zespół zaśpiewał wtedy emitowaną w TVP2 przedpremierową wersję nowej piosenki Total Praise przed ponad milionową publicznością zgromadzoną na krakowskich Błoniach. Podczas obchodów Światowych Dni Młodzieży zespół wykonał także podzielony na dwie części koncert, na którym można było usłyszeć wykonania na żywo 17 utworów. Podczas koncertu jeden z utworów zapowiedział po polsku Alexander Gula (w skrócie: Alex Gula), którego mama Angelika Gula pochodzi z Polski. Jak dotąd, występ podczas Światowych Dni Młodzieży był jedynym występem zespołu w naszym kraju.
Wstęp do „Forever” Libery:
Album Forever został wydany 23 czerwca 2023 r. Jego japońska wersja była jednak dostępna znacznie wcześniej, ponieważ można było ją kupić już 17 maja 2023 r. Japońska edycja w stosunku do globalnej została wzbogacona o jeden dodatkowy utwór – Eternal Bond (jap. 永遠の絆 'Eien no Kizuna’), czyli tytułowy „Forever”. Jest to kawałek napisany przez japońskiego kompozytora i pianistę Takatsugu Muramatsu, który wcześniej był współautorem innych utworów dla Libery m.in. utworu „Beyond the Light”.
Płytę otwiera utwór „Beati Quorum”. Autorem tej lekkiej kompozycji jest Raoul Neumann. Jest to utwór, który już na wstępie wnosi ożywczą świeżość, solo śpiewają na nim dwaj niespełna trzynastoletni chórzyści: Nathan Slater oraz Luke Batteson-Dalpiaz. Drugi utwór na płycie to „God Only Knows” . Został on udostępniony jako singiel jeszcze przed premierą albumu. Jest to cover słynnej piosenki Beach Boys z 1966 r. W wersji Libery wykonuje ją Luca Brugnoli ze wsparciem Daniela White’a i Victora Wiggina. Podobno jest to najlepsza piosenka w dziejach, ale tutaj zapewniam, że brzmi nawet lepiej, niż jej słynny pierwowzór. Szkoda jedynie, że jest dość krótka – trwa tylko 3 minuty. Trzecim utworem jest prawdziwy Liberowy klasyk „Far Away” w nowej wersji wykonany solo przez Lukę Brugnoli i jest to wersja naprawdę godna pochwały. Emocjonalny i pełen wyrazu głos Luki dobrze pasuje do tej kompozycji. Wciąż jednak daleko mu do pobicia oryginalnego wykonania niedoścignionego Michaela Horncastle z 2006 r. z ery „Niebiańskich głosów” („Angel Voices”). W czwartym utworze „Ave Verum” możemy usłyszeć fenomenalne wykonanie tego znanego z wielu filmów barokowego klasyka Tomasso Albioniego przez młodziutkiego Fredericka Mushrafia. Jest to jeden z najjaśniejszych punktów płyty, utwór ten być może ze względu na dużą rozpoznawalność i orkiestrową aranżację wywołuje potężne ciarki, a dojrzałość wykonania jest zdumiewająca. Tata Freddiego Mushrafiego pochodzi z Bangladeszu, a mama z Irlandii. Chłopiec oprócz śpiewu uczy się grać na pianinie i klarnecie. Warto obejrzeć wersję wideo tego utworu i doświadczyć go na własnej skórze:
Kolejny utwór na płycie jest prawdziwą ciekawostką. „Lighthouse” to jedna z dwóch kompozycji napisanych przez Joshua Madine. Josh Madine śpiewał w chórze Libera w latach 2005 – 2013, tworzył w okresie albumów „Visions” (2005) i „Angel Voices” (2006) niesamowite trio z Michaelem Horncastlem i Edem Dayem. Ten skład znany był też z pamiętnego koncertu „Libera in Concert” wydanego na DVD w 2007 r. Obecnie w wieku 29 lat Josh Madine powraca jako autor muzyki i tekstów! W utworze Lighthouse (Latarnia morska) występuje aż 4 solistów: Luca Brugnoli, Morgan Wiltshire, Daniel White i Victor Wiggin. Piosenka jest nieco podobna do utworu Orinoco Flow, znanego ze starszych płyt zespołu. Jest w niej dużo przestrzeni, jak przystało na piosenkę o morzu.
Szósty utwór na płycie „O Beata” to piosenka autorstwa Roberta Prizemana. Jest to jedna z najdłuższych kompozycji na płycie. Eteryczny, pełen godności i wdzięku oraz utrzymany w podniosłym i niemal żałobnym stylu utwór opowiada o Maryi, matce Jezusa. Wykonywany jest przez cały chór wraz z wysuwającą się na czoło dwójką solistów – Mitchelem Guy’em i Victorem Wigginem, jakby w hołdzie dla jego zmarłego twórcy.
Album „Forever” jest pierwszą płytą zespołu nagraną bez udziału zmarłego w 2021 r. Roberta Prizemana
Anima Christi (Duszo Chrystusowa) autorstwa Marco Frisina na podstawie tekstu założyciela zakonu jezuitów św. Ignacego Loyoli to siódmy utwór na płycie. Pełen kontemplacji tekst-modlitwa do Jezusa Chrystusa doskonale pasuje do centralnego siódmego miejsca na płycie, jest to środkowy utwór albumu „Forever”. Osmy utwór „Come My Way” to jedno z ostatnich dzieł Roberta Prizemana, którego nie był w stanie już ukończyć. Utwór został zaaranżowany po śmierci dyrygenta przez jednego z jego wychowanków – Sama Coatesa. Tekst utworu to wiersz „The Call” George’a Herberta z tomu The Temple (z 1633 r.). Utwór ten został zaprezentowany przed premierą płyty jako jeden z zapowiadających ją singli. W solowej partii możemy ponownie usłyszeć Daniela White’a. W dziewiątym utworze, będącym drugą kompozycją Josha Madine, zatytułowanym „At Sea” ponownie możemy usłyszeć zadziwiający głos Fredericka Mushrafiego. Mam nadzieję, że Josh nie poprzestanie na tych dwóch wprawkach i będzie wciąż pisać dla zespołu, bo obie jego kompozycje są po prostu wybitne i bardzo pasują do stylu Libery. W dziesiątym utworze możemy doświadczyć swego rodzaju podróży do początków – Sing For Ever to jedna z pierwszych kompozycji Libery, która pojawiła się na tak samo zatytułowanym albumie z 1987 r. Bardzo ciekawie jest posłuchać obu wersji, wtedy dostrzeżemy, jaki niezwykły postęp, jeśli chodzi o technikę nagrywania, przeszedł zespół, jak dobrze brzmi nowa wersja w porównaniu do tej sprzed ponad 36 lat. W wersji z 2023 r. solo zaśpiewali Joseph Hill i Nathan Slater, obaj posiadający głos naturalny i sprawiający wrażenie jakby niewytrenowanego, co świetnie współgra z tematyką utworu. Nowa wersja jest naprawdę lepsza od oryginalnej, zarówno jeśli chodzi o jakość dźwięku, jak i wykonanie. Jedenasty utwór „Be still my soul” skandynawskiego kompozytora Jeana Sibeliusa to znów prawdziwy klasyk zespołu. Wielokrotnie nagrywany przez zespół w nowych aranżacjach, na najnowszej płycie można go usłyszeć w wykonaniu trzech młodych solistów Josepha Hilla, Morgana Wiltshire i Fredericka Howartha. Przedostatni utwór na płycie to „A Grateful Heart” brytyjskiej kompozytorki Mary Plumstead wykonany ponownie przez Lucę Brugnoli. Warto wiedzieć, że Luca oprócz współpracy z Liberą nagrał również niedawno solowy album „Rise Up„, który również recenzowaliśmy na SoundKid w tym roku. Ostatnim utworem na albumie „Forever” jest „Love Shine A Light”, który zgodnie ze starą zasadą, że na koniec zostawiamy najlepsze, stanowi godne zamknięcie całości. Jest to jedna z prawdziwych perełek na tej płycie. Solówkę śpiewa Mitchel Guy, mocno wspierany przez pełny skład zespołu. Jest to utwór, którego piękno ciężko opisać słowami. Proszę samemu posłuchać:
Ciekawostki o chórze Libera:
- Zespół składa się obecnie z około 40 chłopców w wieku od siedmiu do szesnastu lat, którzy pochodzą z różnych środowisk w okolicach Londynu
- Maskotką zespołu jest pluszowy łoś, którego młodzi chórzyści zabierają we wszystkie zagraniczne trasy koncertowe
- Repertuar Libery obejmuje łącznie wykonania ponad 200 utworów
- Chór jest prowadzony po śmierci dyrygenta przez byłych małych chórzystów tj. Sama Coatesa pełniącego rolę reżysera dźwięku i miksera oraz Stevena Geraghty’ego działającego jako producent, a także akompaniującego chórzystom na licznych instrumentach